काठमाडौं ।
उच्च रक्तचाप जसलाई साइलेन्ट किलर पनि भनिन्छ । यदि उपचार नगरिएमा उच्च रक्तचापले हृदयघात, आक्रमण, मृगौला फेल वा डिमेन्सिया हुन सक्छ। यदि तपाईंको रक्तचाप (१४० / ९०) छ भने तपाईलाई समस्या हुन सक्छ। उच्च रक्तचाप मोटोपना, मदिरा सेवन, धुम्रपान, पारिवारिक इतिहास वा आसीन जीवनशैलीका कारण हुन सक्छ।
तर, उच्च रक्तचापको कुनै खास लक्षण छैन। यस्तो अवस्थामा बिरामीलाई आफ्नो रोग पत्ता लगाउन धेरै समय लाग्छ। विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) का अनुसार भारतमा प्रत्येक ४ वयस्कमध्ये १ जना उच्च रक्तचापबाट पीडित छन्। नेपालमा यो समस्या बढ्दो छ ।
यस्तो अवस्थामा ती चीजहरूमा ध्यान राख्नु धेरै महत्त्वपूर्ण हुन्छ, तब तिनीहरूले यो रोगलाई शरीरमा फैलिन मद्दत गर्दछ। आज हामी तपाईलाई केहि यस्ता कुराहरु बारे बताउन गइरहेका छौँ । जसले तपाईलाई उच्च रक्तचापको शिकार बनाउँछ ।
भिटामिन डी को कमी
एनसीबीआईमा प्रकाशित रिपोर्ट अनुसार भिटामिन डीको कमीले उच्च रक्तचापको जोखिम बढाउने काम गर्छ। तर, धेरैजसो मानिसले कमजोर हड्डी र कपाल झर्नुमा भिटामिन डीको कमीलाई श्रेय दिन्छन्। तर भिटामिन डी मुटुको स्वास्थ्यसँग पनि सम्बन्धित छ। यस्तो अवस्थामा शरीरमा पर्याप्त मात्रामा भिटामिन डी हुनु अति आवश्यक हुन्छ ।
निन्द्रामा स्वास फेर्न नसक्नु
मेयो क्लिनिकका अनुसार, स्लीप एपनियाको बेला रगतमा अक्सिजनको स्तरमा अचानक गिरावटले रक्तचाप बढाउँछ । कसैको निदाएको बेला कम सास फेर्ने समस्या हुन्छ । यसले रगतमा अक्सिजनको कमी ल्याउँछ । हृदय प्रणालीलाई तनाव दिन्छ। अवरोधक स्लीप एपनियाले उच्च रक्तचापको जोखिम बढाउँछ। अवरोधक निद्रा एपनियाले पुनरावर्ती हृदयघात, स्ट्रोक र असामान्य हृदयघातको जोखिम पनि बढाउन सक्छ। यस्तो अवस्थामा, निद्रा विशेषज्ञहरूले हरेक रात कम्तिमा ७ देखि ८ घण्टा सुत्न सल्लाह दिन्छन्।
प्रशोधित खाना
प्याकेज गरिएका र प्रशोधित खानाहरू स्वस्थकर हुँदैनन्। साथै, फास्ट फूड, चिप्स, कुकीज, डिब्बाबन्द सूप र सस जस्ता खानेकुरामा अत्यधिक सोडियम हुन्छ । जसले रक्तचापलाई प्रत्यक्ष असर गर्छ। अधिक नुनले रगतमा पानी तान्छ। जसका कारण रक्तनलीको वरपरका तन्तुहरूमा दबाब बढ्छ । जसले रगतको मात्रा बढाउँछ। थप रूपमा प्रशोधित खानाहरूले तौल बढाउँछ । जसले हृदयलाई रगत पम्प गर्न गाह्रो बनाउँछ।
एक्लोपन
आजको समयमा धेरैजसो मानिसहरु आफूलाई काम र सामाजिक सञ्जालमा व्यस्त राख्न रुचाउँछन् । जसका कारण एक्लोपन पनि बढ्दै गएको छ । मानिसहरू अहिले फोनमा मात्रै कुरा गर्न सहज महसुस गर्छन्। तर सामाजिक जीवन जिउनु पनि महत्त्वपूर्ण छ । यसले तपाईको दिमागलाई ताजा राख्न मद्दत गर्दछ । जसले गर्दा तनाव र डिप्रेसन जस्ता अवस्थाहरू उत्पन्न हुँदैनन्। यसमा कुनै शङ्का छैन कि पुरानो एक्लोपन डिप्रेसनसँग सम्बन्धित छ र सीधा तौल वृद्धि र रक्तचाप बढेको छ।
दुखाइ निवारक औषधि
धेरैजसो मानिसहरु आफ्नो छेउमा पेनकिलर लिएर सुत्छन् । ताकि उनीहरुलाई अलिकति पनि दुखाइ नहोस्। सामान्य टाउको दुख्ने वा जोर्नी दुख्ने बेलामा पनि तुरुन्तै औषधि खानुहुन्छ भने सावधान रहनुहोस्। किनभने यी औषधिहरूले शरीरमा साइलेन्ट किलर (हाई बीपी) को जोखिम बढाउने काम गर्छ । तत्काल त राहत दिन्छ तर विस्तारै मार्ने ब्लड प्रेसर बढाउँन सहयोगी भूमिका खेलिसकेको हुन्छ ।